علل: آفتاب سوختگی، اختلالات هورمونی(شیوع بیشتر در ملاسما و ماسک حاملگی)، سرطان پوست (مثل ملانوم که غالبا خود به خود خونریزی هم دارند)، لک جای جوش، سوختگی، علل درونی( استرس و فشار عصبی، مشکلات کبدی، نارسایی کلیه و...), کم خونی، عارضه دارویی، بر اثر خارش مداوم و....
شایع ترین نوع مربوط به لک های جای جوش، کک و مک و لک های قرینه معروف به کلوآسما( بیشتر روی گونه ها شایع بوده و در روند پیشرفت بینی، بالای لب و پیشانی هم درگیر می شود، در نوع پیشرفته کل صورت به جز دور چشم و بینی) می باشند.
در مورد کلوآسما برای جلوگیری از بازگشت، همزمان درمان علت درونی لازم است( PCO, اختلال هورمونی، داروهای درمان ناباروری و...).
در غالب موارد افراد درمان های موثر دریافت میکنند و لک هایشان کم یا برطرف می شود و پس از قطع درمان بازگشت دارد که سبب تغییر پزشک و درمان های ناقص و طولانی مدت خواهد شد.
چند نکته در رویه درمانی مهم است:
دوره درمان تکمیل شود(حداقل شش ماه و نهایتا پنج سال)
اعتماد به پزشک و پایش درمانی
درمان همزمان درونی و بیرونی
در صورت قدیمی بودن لک یا درمان های ناموفق زیاد، احتمال بازگشت بخشی یا کل لک پس از قطع دارو وجود خواهد داشت.
همزمانی درمان های غیر دارویی مثل:
پیلینگ، میکرودرم، لیزر و...
روش های درمانی:
۱.درمان علل درونی
۲.استفاده از روش های تخصصی مثل لیزر
۳.استفاده از سیستم های تهاجمی مثل تزریق آمپول ترانگزامیک اسید داخل ضایعه لک
۳.روش های خاص(کمپرس آمپول ترانگزامیک اسید، کرم ایندرال، کرم گلوکزآمین و...)
۴.بهره گیری از روش های درمانی منسوخ شده مثل ترکیبات حاوی جیوه(پرسیپیته بلان آمونیوم مرکوری و...)
۴.درمان های مکمل و گیاهی: آب پیاز، روغن بادام تلخ و هسته آلبالو، ضماد شیرین بیان، سفیداب کف، ماسک مرکبات، زغال اخته، ترشک و....(به جهت مفصل بودن مبحث در همین حد بسنده می شود)
۵.فرمولاسیون های ترکیبی
در مورد فرمولاسیون های ترکیبی چند نکته و سیستم درمانی وجود دارد:
- استفاده از طیف وسیع لایه بردارها
- الزام همزمانی یک ضد التهاب مثل کورتون ها
- استفاده از ترکیبات نوین مثل تیروستات و بتا وایت
- مهار پروسه سنتز ملانین(مهار چرخه آراشیدونیک یا تیروزیناز و...) توسط ترکیبات موجود همچون هیدروکینون، کوجیک اسید، آربوتین، نیاسین آمید و....
- استفاده از فرم های مختلف دارویی بر اساس هدف مد نظر: کرم، پماد، لوسیون، سوسپانسیون، ژل، محلول، سرم و...
لیست بخشی از ترکیبات مورد استفاده در فرمولاسیون ها برای درمان لک:
هیدروکینون
کوجیک اسید
نیاسین آمید
آربوتین
تیروستات
بتا وایت
ویتامین ث
طیف AHA
طیف BHA
طیف PHA
بنزوئیل پروکساید
گلوکزآمین
پروپرانولول
ترانگزامیک اسید
عصاره آلوئه ورا(آلوئه رزین)
عصاره بره موم
بیسموت
پرسیپیته بلان
عصاره علف خرس(بیر بیری)
دی ام اس او
و...
برای فرمولاسیون شخصی مهم است از ایجاد عارضه پرهیز کنید، مثلا اگر پزشک برای صورت سالیسیلیک ۳ درصد تجویز کند و بیمار پوستش لایه برداری شدید شده باشد و پوست پوست بشود که احتمال ایجاد لک و حساسیت شدید به آفتاب و.. بالا میرود در نهایت بیمار صبوری میکند با علم به اینکه بخشی از درمانش است و مشکلی نیست و پشت درمان علمی نهفته است.
بماند که اکثریت پزشکان همکار بدون علم و ناخواسته عارضه ای برای بیمار ایجاد نمیکنند ولی دو نکته قابل یادآوری است:
۱.اگر عارضه بر بیمار ایجاد شد پزشک از نظر قانونی غالبا تبرئه می شود و یا بیمار شکایتی ندارد ولی برای داروخانه با کمترین مشکل دردسر ساز خواهد بود و شاکی می شود
۲.به لحاظ قانونی ما نمیتوانیم فرمولی را بسازیم که پزشک نسخه نکرده باشد
در خاتمه این نوشته، دو فرمول پیشنهادی ارائه میشود که صرفا فرمولهایی هستند که با کمترین لایه برداری(که از بهترین برگ برنده های درمانی یک پزشک هست) و ریسک عارضه می توانند پاسخ خوبی را به همراه داشته باشند.
طیف فرمول های پیشنهادی در این حوزه زیاد است، و آشنایی با علم ترکیبات گیاهی و تکنیکهای ساخت مربوطه، فرمول های شخصی کاملا متفاوت، پیچیده و موثری وجود دارد که میتوان ارائه کرد.
دو پایه مرسوم الکل و کرم پایه بررسی می شود، پایه الکلی مناسب پوست های چرب و مستعد جوش و پایه کرم مناسب پوست های خشک می باشد.
H.Q 3%
Az.Acid 2%
Arbutin 1%
Vit c 10%
N.A 2%
Dexa 0.02%
Alcohol 70 to 100 cc
H.Q 2%
K.A 3%
Arbutin 2%
Glucosamine 2%
Vit E 1%
Vit C 3%
G.A 5%
Triam 0.05%
T.S 2%
Base Cream to 30 gr
