میکروبیوم؛ اکوسیستمی برای پوست
بسیاری از محصولات مراقبت پوست و مو ادعای "دوستدار میکروبیوم پوست "را عنوان می کنند. اما همواره این سوال مطرح است که میکروبیوم تا چه حد اهمیت دارد و عدم توجه به آن چه مشکلاتی را برای پوست ایجاد می‌کند؟ در این مطلب میکروبیوم را معرفی می‌کنیم و به بررسی عملکرد محصولات سازگار با میکروبیوم پوست می‌پردازیم.
میکروبیوم و هر نکته‌ای که باید در رابطه با آن بدانید
در لحظه‌ای که به دنیا می‌آییم، بیش از تریلیون‌ها سلول باکتری روی پوست ما شروع به زندگی خواهند کرد. این سلول‌ها در کنار هم میکروبیوم پوست را ایجاد میکنند. ساختار میکروبیوم هر فرد مانند اثر انگشت منحصر به فرد است و همان‌طور که ما در طول زندگی با افراد جدید آشنا می شویم، با محیط‌های مختلف تعامل پیدا می‌کنیم، سبک‌های زندگی متفاوتی را انتخاب می‌کنیم و یا با افزایش سن تغییر می‌کنیم، تنوع و سلامت این میکروبیوم نیز تغییر می‌کند.
میکروبیوم قابلیت سازگاری با شرایط محیطی را دارد. میکروبیوم زوج‌ها چنان بر هم اثر میگذارند که الگوریتمهای کامپیتوری به درستی میتوانند زوجهای عاطفی را تنها با بررسی میکروبیوم پوست آنها به درستی تشخیص دهند.
میکروبیوم پوست یک اکوسیستم طبیعی از باکتری‌هایی است که روی پوست زندگی میکنند. این اکوسیستم برای محافظت از پوست در برابر پاتوژن‌های مضر ایجاد می‌شود و از آن به عنوان پایه و اساس یک سیستم ایمنی سالم یاد می‌شود.
میکروبیوم‌ها با تغذیه از نمک، آب و روغن (سبوم) که بدن به صورت طبیعی آنها را تولید می‌کند، تکثیر می‌شوند. در واقع، این اکوسیستم بدن را در یک حالت تعادل ظریف نگه می‌دارد. هنگامی که یک پاتوژن با یک میکروبیوم متعادل تماس پیدا می‌کند، میکروبیوم با ایجاد ازدحام باکتریایی در پوست از کلونیزه شدن آن پاتوژن جلوگیری می‌کند. به زبان ساده‌تر، میکروبیوم بدن انسان ترکیبات و مواد مغذی ضد میکروبی را تولید می‌کند که به عنوان نوعی محافظ عمل میکنند. اگر بخواهیم عملکرد میکروبیوم را با تشبیه بیان کنیم، باید بگوییم اگر پوست ما اولین خط دفاعی در برابر پاتوژن‌ها و آسیب باشد، میکروبیوم ما زره آن خواهد بود.
تاثیرات میکروبیوم در پوست
نشانه‌های مختلفی برای عملکرد دفاعی میکروبیوم در سطح پوست وجود دارد. با مطالعاتی که در این زمینه در نوزادان انجام شد، مشخص شد که نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می‌آیند، با میکروب‌های واژن تماس پیدا نمی‌کنند. همین باعث می‌شود تا این نوزادان بعد از بزرگ شدن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلرژی و آسم پیدا کنند. یونیسف نیز تماس پوست به پوست را به عنوان بخشی کلیدی از استانداردهای زایمان قرار داده است و از آن به عنوان "فعال کردن کلونیزاسیون پوست نوزاد با باکتری‌های بدن مادر برای محافظت در برابر عفونت" یاد کرده است.
عوارض ناشی از به‌هم خوردن تعادل میکروبیوم
اگر به هر دلیلی مانند آسیب رسیدن یا وجود باکتری‌های مضر، محافظت میکروبیوم از بین برود، تعادل ظریف آن به‌هم خواهد خود. این عدم تعادل نشانه‌های مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به خشکی پوست، اگزما، آکنه و پسوریازیس اشاره کرد. جالب است بدانید که به عنوان مثال حدود 50% از جمعیت بریتانیا هر ساله از شکایت پوستی مرتبط با میکروبیوم رنج می‌برند.
مواد شیمیایی موجود در محصولات مراقبت از پوست میتوانند تعادل ظریف چربی و باکتری‌های پوست را مختل کنند. عاملهای ضدباکتری تاثیر زیادی در این مورد دارند. همچنین برخی محصولات هم میتوانند با مواد شیمایی که دارند، تعادل PH طبیعی پوست را به‌هم بزنند که این منجر به از بین رفتن تعادل میکروبیوم و مختل شدن آن می‌شود.
موضوع از بین رفتن تعادل میکروبیوم بیشتر از هر موقع دیگر در دوران شیوع ویروس COVID-19 مشاهده شد. در این رابطه، تحقیقاتی انجام شدند که نشان دادند استفاده از مواد ضد عفونی باعث ایجاد تغییرات در میکروبیوم و در نتیجه، آسیب به سطح پوست می‌شود. همچنین بررسی شده است که برخی داروها و آنتی‌بیوتیک‌ها، باکتری‌های مفید روی پوست را از بین می‌برند و خطر ابتلا به عفونت را تشدید میکنند.
اگزمای پوستی
نشانه‌های مختلفی برای تشخیص عدم تعادل میکروبیوم پوست وجود دارد که ممکن است در زندگی روزمره با آنها مواجه شوید. از جمله این علائم می‌توان به آکنه و شوره اشاره کرد. هنگامی که میکروبیوم متعادل نیست، نمی‌تواند از پوست در برابر باکتری‌های مضر محافظت کند و یک چرخه معیوب رخ می‌دهد. در اگزما، باکتری‌های بد باعث ایجاد التهاب در پوست می‌شوند. بیماران پوست خود را می‌خراشند و در نتیجه، بیشتر به آن آسیب می‌رسانند که باعث می‌شود باکتری‌های بد بیشتری وارد شوند.
اگزمای شدید و خشکی پوست معمولا به دلیل وجود باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس رخ می‌دهد. در صورتی که تعادل میکروبیوم به‌هم بخورد، میزان این باکتری افزایش پیدا می‌کند. همچنین افزایش میزان این باکتری از طریق عوامل خارجی هم باعث به‌هم خوردن میکروبیوم می‌شود. به عبارتی، می‌توان آن را به وضعیت مرغ و تخم مرغ تشبیه کرد که هر دو به‌هم مرتبط هستند.
ابتلا به سرطان پوست
با افزایش سن، میکروبیوم بدن دچار تغییرات بیشتری می‌شود. این تغییرات هم به صورت ظاهری و هم به صورت داخلی قابل تشخیص هستند. چین و چروک، لکه‌های تیره و خشکی پوست از جمله تغییرات ظاهری هستند، یکی از احتمالاتی که محققین عنوان میکنند این است که با افزایش سن، میکروبیوم توانایی مقاومت در برابر UV را از دست می‌دهد. همین باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست خواهد شد.
بروز انواع آکنه
یکی از عوارض ناشی از به‌هم خوردن تعادل میکروبیوم در پوست، بروز آکنه است. در گذشته با مطالعه روده می‌توانستند سن بیولوژیکی فرد را تخمین بزنند. این در حالی است که با مطالعه میکروبیوم می‌توان نتیجه را به صورت دقیق‌تر بیان کرد. چرا که پیری تاثیر عمیقی بر میکروفلور پوست می‌گذارد. همچنین با مطالعه میکروبیوم می‌توان میزان امید به زندگی را در افراد پیش‌بینی کرد.
سلامت میکروبیوم بر اساس سبک زندگی تعیین می‌شود
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، میکروبیوم پوست در صورت عدم تعادل بیماری‌ها و مشکلاتی را به دنبال دارد. باید به این نکته هم اشاره کنیم که ژنتیک و سبک زندگی هم در عملکرد این اکوسیستم تاثیر دارند.
محققین در حال بررسی امکان پیوند میکربیوم به منظور درمان برخی مشکلات پوستی هستند. طی تحقیقاتی که در سال 2018 انجام شد و مجله JCI Insight نتایج آن را منتشر کرد، میکروبیوم افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک با باکتری به نام Roseomonas mucosa جایگزین شد. با انجام این کار، شدت بیماری تا حد زیادی کاهش پیدا کرد.
میکروبیوم؛ همچنان ناشناخته
در حال حاضر، تحقیقات زیادی در زمینه میکروبیوم در حال انجام هستند. با این حال، باید به این نکته اشاره کنیم که مکانیسم عملکردی میکروبیوم همچنان به صورت کامل شناخته شده نیست. با وجود تحقیقات نتیجه مندی مانند ارتباط سزارین و ایمنی پایین تر بدن، مطالعات زیادی وجود دارند که همبستگی مذبور یا قابل نتیجه گیری نیست یا از اهمیت آماری لازم برخوردا نیستند
میکروبیوم و محصولات پوستی
در بسیاری از مواقع، زمانی که به پوست خود نگاه می‌کنید، متوجه می‌شوید که پوستتان سالم است. در نتیجه، ممکن است تصور کنید که میکروبیوم هم متعادل است و مشکلی ندارد. این در حالی است که هنوز اطلاعات دقیقی درباره دست‌کاری میکروبیوم پوست و محصولات روتین پوستی وجود ندارد.
به عنوان مصرف کننده انواع محصولات پوستی، توصیه می‌کنیم به سراغ محصولاتی بروید که با میکروبیوم سازگار هستند. البته باید به این نکته اشاره کنیم که هرکس شرایط و نوع میکروبیوم مخصوص خود را دارد. به همین خاطر، ممکن است در بعضی افراد، برخی از محصولات پوستی سازگار با میکروبیوم تاثیری روی این اکوسیستم نداشته باشند. در حالی که همین محصولات در برخی افراد دیگر، باعث تقویت آن شوند.
در حال حاضر تمرکز زیادی روی انجام تحقیقات در زمینه میکروبیوم و محصولات پوستی مرتبط با آن وجود دارد. دانشمندان در حال انجام تحقیقاتی هستند تا بتوانند با ایجاد تغییرات در محصولات مراقبت از پوست، سازگاری بهتری با میکروبیوم پوست داشته باشند. همچنین محققان، از دیدگاه زیست پزشکی در حال بررسی اثرات آنتی‌بیوتیک‌ها بر این اکوسیستم پوستی هستند تا بتوانند مقاومت ضد میکروبی را کاهش دهند.
